OKUMA SÜRESİ: 10 DK
11.09.2023
Yeni bir yavru kedi sahiplenmeye karar verdiyseniz, aklınızda belirecek ilk soru işareti kedinize tuvalet eğitimini nasıl vereceğiniz olacaktır. Pek çok kedi, tuvalet eğitimini ilk önce annesinden öğrenir.Ancak, merak etmeyin. Yavru bir kediye tuvalet eğitimini kolaylıkla öğretebilirsiniz.
Annesinin kum kabını kullanması ve yalnızca kum kabına dışkılaması onları da bu yönde teşvik eder. Ayrıca kediler, dışkılama ve idrar yapmak için içgüdüsel olarak toprak veya kum bir zemine ihtiyaç duyarlar. Ve yine içgüdüsel olarak tuvaletlerini yaptıktan sonra kanıtlarını yok etmek için onları yine kum ve toprakla örterek gizlerler. Lakin bazı kedilerde dışkılarını gizlemek için toprağa ya da kuma gömme davranışı görülmeyebilir.
Bu muhtemelen kedinin, annesi tarafından bu davranışı görmediği için olur. Buna karşın kedilerin geneli dışkılarının üstünü kapatmayı tercih eder. Fakat siz yine de tuvalet eğitimi konusunda emin olmak istiyor ve bu açıdan birkaç ipucuna ihtiyaç duyuyorsanız, aşağıdaki adımları takip etmeniz yeterli olacaktır.
Yavru kedilere tuvalet eğitimi verilirken birkaç malzemeye ihtiyacınız olacak. Bunlar kedi sahiplenmek isteyen herkesin evinde bulundurması gereken önemli ekipmanlardır.
Kum kabı (kedi tuvaleti): Kum kabı, kedinizin ihtiyaç duyacağı en temel malzemelerden biridir, içine kumu boşaltacağınız bir tuvalettir. Uzmanlara göre her evde bir kedi için en az iki kum kabının yani tuvaletin olması gerekmektedir. Eğer kedi sayınız ikiyse, dört kum kabına ihtiyacınız var demektir. Kum kabını evinizde, ulaşılması kolay bir noktaya yerleştirmelisiniz.
Fakat bununla birlikte çok açık bir alanda yani çok ortada bir noktada olmadığından emin olmalısınız. Zira kediniz bunu mahremiyetine saygısızlık olarak görebilir ve dahası kendini güvende hissetmeyebilir. Dolayısıyla kum kabını, kedinizin kolayca ulaşabileceği ve aynı zamanda gözlerden uzak bir noktaya yerleştirmelisiniz.
Kedi kumu: Kedi kumlarının pek çok çeşidi bulunur. Ucuzdan pahalıya, kil kumundan, çam peletlerine, gazete ve hatta buğdaydan yapılmış çevre dostu kumlara kadar bir dizi kedi kumu çeşidi önünüze çıkacak. Hangi kedi kumunun alınması gerektiğine, çoğu zaman kedi sahipleri karar verirken; bazı kediler bu hususta oldukça hassas davranabiliyor.
Mesela yeni alınan kedi kumunun dokusu, standardı ve kokusu kedinizin hoşuna gitmeyebilir. Bu durumda kediniz, söz konusu kedi kumunu kullanmayı reddedecek, muhtemelen kum kabının yanına, önüne veya arkasına dışkılayacaktır. Dolayısıyla en ideal olanı kokusuz bir kedi kumu alarak başlangıç yapmaktır.
Kediniz kedi kumu eğitimini aldıktan sonra dilediğiniz bir kokuda kedi kumu satın alabilirsiniz. Bunların yanı sıra kedi kumu alırken, topaklanan bir kum olmasına özellikle dikkat etmelisiniz. Zira topaklanan kum, idrarı veya dışkıyı hemen içinde hapsedecek ve sizler için temizlemesi daha kolay olacaktır.
Kedi kumu küreği: Kediniz kum kabını kullandıktan sonra içindeki kumu sık sık temizlemenizde fayda var. Bu hem kedi sağlığı açısından hem de hijyenik açıdan oldukça önemlidir. Kedi kumunun temizlemek, dışkıları toplamak için kum küreği kullanabilirsiniz. Kürek yardımı ile kumun içinde topaklanan dışkı ve idrarı hiç elinizi değdirmeden alıp atabilirsiniz.
Ödül mamaları ve oyuncaklar: Yavru kediniz kumunu kullandıktan sonra, ödül maması vermeniz ya da tüylü bir oyuncak ile onu oynatmanız, bu davranışını olumlu yönde pekiştirecektir. Bunu yalnızca tuvalet eğitiminin ilk safhalarında yapmalısınız. Aksi takdirde kediniz, her tuvalet sonrası sizden ödül maması veya oyuncak bekleyebilir.
Öncelikle kum kabının içine kedi kumunu boşaltın ve kum kabını, kedinizin ilgisini çekecek bir noktaya yerleştirip koklamasına ve incelemesine izin verin. Kafasını karıştırmamak için kum kabını ona gösterdikten sonra hareket ettirmeyin.
Kedinizi mama vakitlerinden ve uykudan uyandıktan hemen sonra kum kaplarından birinin içine koyun. Biraz bekleyin, bir müddet sonra, tuvaletini yapmaya başladıysa her şey yolunda demektir. Fakat tuvaletini yapmak yerine kumda oynamaya çalışıyorsa, onu kaldırıp, daha sonra tekrar deneyin.
Kedinizin kum kabını kullandığını fark ettiğinizde onu ödüllendirin. Onu övün, okşayın ve bir ödül maması ya da oyuncak verin. Böylece bu davranışı olumlu yönde pekiştirebilirsiniz.
Kediniz kazara başka bir noktaya dışkılarsa, onu cezalandırmayın veya azarlamayın. Eğer ona ceza verir veya azarlayıp kızarsanız, yalnızca sorunu daha da kötüleştirmiş olursunuz. Zira bu, tuvalet eğitimini zorlaştıracak, stres ve endişeye yol açacaktır. Kediler, ceza almayı veya azarlanmayı, söz konusu olayla ilişkilendirmez. Bu nedenle onları eğitmek için ceza vermenin bir faydası olmayacaktır.
Kum kabının rutin temizliği ve bakımı oldukça önemlidir. Rutin temizlik ve bakım,“dışkı ve idrar kokusunu” evinizden gidermeye yardımcı olmakla kalmayacak, aynı zamanda, her daim temiz bir kum kabını kullanıyor olmak kediniz için daha keyifli bir deneyim olacaktır. Yavru kedinizin dışkılarını çıkarmak için kum kabını her gün en az bir kez temizlemelisiniz.
Eğer Kumu komple değiştiriyorsanız, kum kabını da temizleyin ve dezenfekte edin. Hafif sabun ve su veya beyaz sirke – su solüsyonu kullanarak kabınızı kolayca dezenfekte edebilirsiniz. Kedinize zarar verebilecek; çamaşır suyu ve diğer ticari dezenfektanlar gibi sert kimyasalları kullanmaktan kaçının.
Kediniz kum kabının dışına tuvaletini yaptıysa söz konusu noktayı hemen temizleyin. Koku kalmayınca kediniz aynı noktaya tekrar dışkılamayacaktır. Bunun yanı sıra kediniz kum kabında ihtiyacını giderdikten sonra kabın dışına çıkarken, kum tanelerini çevreye sıçratabilir. Bunun önüne geçebilmek için kedi kumu toplama paspaslarından satın alabilirsiniz.
Yetişkin veya yaşlı kediler, tipik olarak tuvalet konusunda zaten eğitimli olacaklardır. Ona sadece kumun yerini göstermeniz yeterli olacaktır. Fakat eğer bir sokak kedisinden söz ediyorsak, işler biraz karmaşık bir hal alabilir.
Fakat endişeye lüzum yok; zira kediler bir kum kabının ne işe yaradığını çabucak öğrenmelerine yardımcı olacak tüm içgüdülere sahiptir. Sokak kedilerini, kedi kumuna alıştırmak bazen zor olabilir. Çünkü muhtemelen ilk kez kedi kumu ile karşılaşıyorlardır.
Bu gibi durumlarda uzmanlar, başlangıç için kutuyu dışarıdan alınan herhangi bir toprakla doldurmayı öneriyor. Kediniz kutuya girmeye başladıktan ve iyice alıştıktan sonra, toprağı yavaş yavaş kedi kumu ile değiştirebilirsiniz.
Bazı kediler, kedi kumu konusunda oldukça seçici olabilir. Kediniz kum kabını kullanmayı reddediyorsa, kum kabının boyutunu veya şeklini, kedi kumunun kokusunu veya dokusunu beğenmiyor olabilir. Mesela kum kabının üstü kapalıysa yani bir kapağı varsa, onu çok sınırlayıcı veya daraltıcı bulabilir ya da fazla açığa çıkmış hissediyor ve kapalı bir kum kabına ihtiyaç duyuyor olabilir.
Bunun yanı sıra kum kabının konumundan da hoşlanmayabilir. Dolayısıyla sorunun ne olduğunu ve kum kabını kullanması için yeterince rahat olmasını sağlayan doğru faktör kombinasyonunu bulana kadar deneme – yanılma yöntemiyle ilerlemeniz gerekebilir. Neyse ki bu çok sık görülen bir durum değildir.
Daha yaşlı bir kediniz varsa, kum kabına erişimi zorlaştıran eklem ağrıları ile uğraşıyor olabilir. Bu gibi durumlarda kum kabının kenarlarının yüksek olmaması ve kedinin rahatça erişebileceği bir yapıya sahip olması gerekir.
Kimi uzmanlar, henüz kısırlaştırılmamış kedilerin, tuvalet eğitimi almış olsalar bile, bölgelerini işaretlemek ve koku bırakmak için evin her tarafına idrar püskürtebileceğini öne sürüyor. Bu dişi kedilere oranla erkek kedilerde daha sık görülen bir durumdur ve önüne geçebilmek için çoğunlukla söz konusu kedinin kısırlaştırılması gerekir.
Kediniz kum kabını belirli bir süre boyunca tutarlı bir şekilde kullanmış, fakat sonra aniden kullanmayı bırakmışsa, muhtemelen altta yatan bir sorun vardır. Stres ve anksiyete, bir kedinin kum kabını kullanmayı bırakmasına neden olabilir. Bu nedenle kedinizin çevresinde önemli bir değişiklik olup olmadığını, kedinizin yakın zamanda stresli bir ortamda bulunup bulunmadığını düşünün ve sonrasında mutlaka veterinerinize danışın. Zira uzmanlara göre kedilerde, kum kabını kullanmama sorunu tedavi edilmezse, ciddi hale gelebilecek idrar yolu enfeksiyonlarına neden olabilir. Stresi veya sağlık sorunlarını ortadan kaldırmanıza ya da diğer tüm olumsuzlukları gidermiş olmanıza rağmen kediniz hala kum kabına alışamıyorsa, yapmanız gereken ilk şey veterinere danışmaktır.